روستای بیرواس ( بیدرواز )

قبل از هر چیز از دوستانی که بعضاً با واسطه سایر عزیزان عکس ها را برای درج در وبلاگ ارسال نموده اند ، تشکر می نمایم .

ئه م روژی سالی تازه یه نه وروزه هاته وا

جیژنیکی کونی کورده به خوشی و به هاته وا

وا روژهه لات له به نده نی به رزی ولاته وا

ره نگی گولاله و گه زیزه شه به ق شه وق ئه داته وه

روند جابجایی و ادغام روستاها و پیامدهای آن(مورد: شهرستان پاوه): 

 این تحقیق در سال 1376 برای دریافت درجه کارشناسی ارشد جغرافیای انسانی دانشکده علوم – زمین، دانشگاه شهید بهشتی توسط جناب آقای صباح مرادی انجام شده است و به تحقیق و بررسی طرح جابجایی و ادغام روستاها در شهرستان پاوه که علت اصلی آن جنگ تحمیلی و پیامدهای آن بوده، می­پردازد. در این تحقیق در کنار سایر روستاهای شهرستان ، در مورد وضعیت روستاهای هانی گرمله ، کیمنه و بیدرواز ( بیرواس ) و روند جابجایی و سکونت آنها در سطح شهرستان پاوه و شهرستانهای مجاور ، بررسیهایی بعمل آمده و مطالعه آن جهت علاقمندان خالی از لطف نمی باشد. در این مجال ضمن کسب اجازه از محقق محترم ، سعی شده خلاصه ای از آن جهت اطلاع بازدیدکنندگان محترم ارائه گردد.

«هدف کلی این تحقیق، ارائه سیمایی کلی و در عین حال واقعی از جابجایی و پیامدهای روستاها در منطقه مورد مطالعه[شهرستان پاوه]می­باشد». (مرادی، 1376: 8)بنابراین بررسی پیامدهای مختلف طرح­های ادغام و جابجایی مسأله محوری این تحقیق بوده و بر این اساس 3 فرضیه اساسی پیرامون مد نظر قرار دادن مسأله اشتغال و شیوه معیشت، تمایل و مشارکت مردم و الگوی ساخت مسکن در ادغام روستاها، مطرح شده است.

در این تحقیق از روشهای اسنادی و میدانی با استفاده از تکنیک پرسشنامه(با سوالات باز و بسته)و مصاحبه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل 43 روستای تخریب شده در جریان جنگ تحمیلی بوده و از روش نمونه گیری اتفاقی سیستماتیک برای جمع­آوری داده­ها استفاده شده است .

نگارنده بعد از ذکر برخی از پیامدهای مثبت(ارائه خدمات و امکانات مختلف به روستائیان و ...)و پیامدهای منفی(کم رنگ شدن آداب و رسوم و معاشرت بین روستائیان و ...)طرح­های ادغام و جابجایی روستاها، به ارزیابی نظرات روستائیان در مورد پیامدهای مثبت و منفی طرح­های ادغام و تجمیع انجام شده در سطح شهرستان پاوه پرداخته است. یافته­های تحقیق حاضر حاکی از این بوده است که«بطور مشترک روستائیان ساکن در نقاط جدید بیش از 55 درصد از وضع کنونی روستاها ناخشنود و نزدیک 70 درصد قصد ماندن در محل جدید را برای همیشه ندارند. و در مقابل این سوال که آیا تمایلی نسبت به بازگشت به روستاهای قبلی دارند، بیش از 92 درصد روستائیان بطور مشترک پاسخ مثبت داده­اند». (مرادی، 1376: 15)به این ترتیب نگارنده جواب مثبت قریب به اتفاق روستاییان به سوال اخیر را دلیل بر عدم موفقیت ادغام و جابجایی روستاها دانسته است. در پایان کار نیز نگارنده با اشاره به مسائل اشتغال، الگوی ساخت مساکن جدید و عدم انجام مطالعات بنیادی در زمینه ادغام و تجمیع روستاها نه تنها منطبق نبودن این طرح­ها  را بر الگوی زندگی روستاییان مطرح ساخته، بلکه به طور مستقیم نیز به عدم موفقیت این طرح­ها اشاره نموده است. «روستاییانی را که سالهای متمادی و طولانی، در روستاهای خویش زندگی کرده، و با ویژگیهای طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن چنان سازگاری یافته، که آنرا جزئی از وجود و هویت خویش دانسته، به یکباره عامل جنگ سبب دل کندن از روستا و هر آنچه در اوست می­شود. و پس از آوارگی و گذشت چند سال، سر انجام در نقاط جدیدی اسکان می­یابند»(مرادی، 1376: 200)و مطمئناً در چنین وضعیتی و اسکان انجام شده بعد از آن با پیامدهای فراوان منفی و مثبت همراه است.

در نهایت نگارنده  مهمترین پیامدهای حاصل از جابجا شدن و ادغام روستاها را به شرح زیر بیان داشته­است:

«الف – تغییر در اشتغال و درآمد روستاییان: از دست دادن شغل قبلی، عدم بهبود وضع درآمد(کاهش یافتن در آمد)

ب – تغییر در سکونتگاهها و مسکن روستاییان:1- مثبت: استفاده از مصالح محکم و با دوام، برخورداری مساکن از خدمات رفاهی و سرویس بهداشتی 2- منفی: زیربنای کم، عدم امکان ذخیره علوفه و نگهداری دام، عدم فاضلاب بهداشتی، عدم آسفالت کوچه­ها و معابر و ...

ج – تغییر در اوضاع اجتماعی – فرهنگی روستاییان: وقوع تغییرات در مناسبات اجتماعی و فرهنگ، سست شدن ارتباط و پیوند بین روستاییان، محدودیت فضا، ارتقاء و رشد فرهنگی، آموزشی و ...، کاهش منازعات روستاییان، از بین رفتن آداب و رسوم، بروز درگیریها، ازدیاد مزاحمتها و درگیریها.

د – برخورداری روستاییان از امکانات و خدمات رفاهی و ...: خدمات رفاهی، امکانات آموزشی، امکانات فرهنگی، امکانات ارتباطی و اجتماعی»(مرادی، 1376: 200 – 218)

مردای، صباح(1376)، روند جابجایی و ادغام روستاها و پیامدهای آن(مورد: شهرستان پاوه)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی 

 به لطف خدا و همکاری دوستان عزیز مدتی است که وبلاگ روستای بیدرواز ( بیرواس ) راه اندازی شده و کم کم جای خود را در بین اهالی محترم روستا و دوستان باز نموده است ، و بر این اساس جهت غنی ساختن محتویات این وبلاگ از کلیه عزیزان تقا ضای همکاری داریم .

این وبلاگ تنها در پی فراهم آوردن بستر لازم برای اطلاع رسانی الکترونیکی درباره روستای بیدرواز ( بیرواس ) است و متعلق به همه مردم و دوست داران روستا می باشد. خواهشمندیم وبلاگ را وبلاگ خودتان بدانید، وبلاگ متعلق به شخص خاصی نیست.

 امید است که کلیه دوستان هر نفر به نوبه خود در رشد و ارتقای آن تلاش نمایند ، از آنجا که بدون همکاری همه شما عزیزان امکان اطلاع رسانی جامع و کامل در مورد روستا وجود ندارد ، لذا از همه بزرگوارن تقاضای همکاری می کنیم.

ئه‌ی وه‌ته‌ن ئه‌ی رۆح وگیان وسه‌روه‌ت وسامانی من
ئه‌ی وه‌ته‌ن ئه‌ی جێی ئومێدی جه‌رگی هه‌ڵقرچاوی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن ئه‌ی خاک وخۆڵت سوورمه‌یی چاوانی من
ئه‌ی وه‌ته‌ن ئه‌ی دڕک وداڵت جه‌ننه‌ت و ریزوانی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن ئه‌ی مه‌هدی ژین وروتبه‌هوئێقباڵی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن روخساری جوانت فه‌سڵی پاییزان، به‌هار

خه‌مڕه‌وێنی ده‌ردی دڵمه‌ ده‌شت و شیو ولانزار

لووتکه‌یی کوێستانه‌کانت نه‌قشی ده‌ستی کردگار

ده‌شت وسه‌حرات جه‌ننه‌ت و، وشکه‌شیوت لاله‌زار

ئه‌ی وه‌ته‌ن تۆی تاج وته‌ختی به‌ختی سه‌رگه‌ردانی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن خاک و وڵاتت گه‌وهه‌ره‌ یا زێڕوسیم
ئه‌ی وه‌ته‌ن سۆزی شه‌ماڵت دێ به‌چه‌شنی بای نه‌سیم

ئه‌ی وه‌ته‌ن من بۆچ له‌خاک وئاوی جوانت بێبه‌ریم؟
ئه‌ی وه‌ته‌ن گه‌ربۆت نه‌کۆشم شێت وئه‌بله‌وسه‌رسه‌ریم

ئه‌ی وه‌ته‌ن ناوت حه‌کیمی ده‌ردی بێ ده‌رمانی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن هه‌رکات ئه‌بینم باغ وگوڵزارت به‌چاو
ئه‌ی وه‌ته‌ن بۆنامرادیت دێ له‌چاوم خوێن وئاو

ئه‌ی وه‌ته‌ن تۆی جێی ئومێدی کیژوپیروگه‌نج ولاو
ئه‌ی وه‌ته‌ن گوڵزاروباغت وشکه‌ ئه‌یبینم به‌چاو

ئه‌ی وه‌ته‌ن یاخوا له‌رێتا چێته‌ خاک ئه‌ندامی من

ئه‌ی وه‌ته‌ن قوربانی ناو وشۆره‌تی لاوانی تۆم
ئه‌ی وه‌ته‌ن قوربانی شیو ودۆڵی کوردستانی تۆم

ئه‌ی وه‌ته‌ن قوربانی ده‌ست وپه‌نجه‌که‌ی کوڕانی تۆم
ئه‌ی وه‌ته‌ن گه‌رلێم نه‌ڕه‌نجێی رۆڵه‌که‌ی جارانی تۆم

نقش اساسی حوزۀ عمومی به عنوان یک از اجزاء لاینفک و جدایی ناپذیر مشارکت در جریان و روند زندگی امروزه انکار ناپذیر است. حضور و نقش مؤثر مردم در حوزه­های مختلف و مراسمات جمعی یکی از معیارهای اصلی سنجش مشارکت می­باشد، بر این اساس در مطلب ذیل سعی گردیده نمونه هایی از مشارکت و همیاری روستاییان قبل از آوارگی مورد بررسی قرار گیرد.

بر اساس بررسی های بعمل آمده همیاری و مشارکت مردم در مراسم و مناسبات جمعی مانند عروسی، عزاداری، نماز جمعه و جماعت، مراسم مولودی حضرت رسول(ص)، عید قربان و رمضان و ... فوق­العاده و مثال زدنی بوده است. یکی از روستائیان نمونه خاصی از مشارکت در عروسی را اینگونه بیان می­کند«"گه له هیزم"مراسمی بود که هر کسی عروسی می­کرد افراد دیگر وظیفه داشتند یک بار قاطر برای او هیزم بیاورند، صرفه نظر از اینکه با او روابط خوب یا بد می­داشتند. بنده شاهد بوده­ام کسی که هیزم آورده با صاحب عروسی قهر بوده و هیزم­ها را گذاشته و رفته این نوع مراسم را باید سینه به سینه نقل کرد». یک دیگر از روستاییان می­گوید«هر چیزی که در این روستا بود با تعاونی آنرا انجام می­دادند، تعاونی و همکاری در آن موقع از الان بیشتر بود و همکاری مردم نسبت به همدیگر برای آن کارها زیادتر و رحم و مروت بیشتری داشتند. مثلاً مردی به کمک احتیاج داشت به جای یک نفر، 10 نفر به کمک او می­رفتند و کار او را انجام می­دادند، مثل الان نبود تا پول رو ندی کاری برات انجام ندهند!».

مراسمات جمعی روستائیان قبل از آوارگی با شکوه خاصی برگزار می­گردیدند و مردم حضور و مشارکت حداکثری داشتند و این امر بیشتر به دلیل تابعیت مردم از ارزش­های دینی و شرایط موجود صورت می­گرفت، مثلاً در مورد عروسی اکثر مردم روستا بدون هیچگونه دعوتی در مراسم حضور یافته و با یکدیگر مشارکت داشتند. در این زمینه نقل کرده اند که «مراسم عروسی معمولاً در محلی از روستا که گنجایش همه اهالی روستا را داشته باشد برگزار می­شد. اکثر اهالی به مراسم دعوت می­شدند. مشارکت خاصی جهت انجام مراسم و کمک به داماد بین اهالی روستا وجود داشت. در مراسم عروسی با صدای"سُرونا"تمام مردم روستا عملاً دعوت می­شدند، مثل امروز نبود عده­ای از مردم را با کارت دعوت نمایند. کارت دعوت همان صدای اولیه سُرونا بود و بس، ولی امروزه کارت دعوت هم می­دهی، ولی شرکت نمی­کنند».

 در مراسم عزاداری مشارکت روستائیان بیشتر بود، بطوریکه علاوه بر اهالی روستا، اهالی روستاهای هانی گرمله و کیمنه نیز بصورت فعالانه در این مراسم مشارکت و همکاری می­نمودند[حتی مردم روستاهای مجاور مرز در عراق هم در مراسم شرکت می­کردند] یکی از ریش سفیدان در مورد مراسم عزاداری این چنین می­گوید«عزاداری بطور محترمانه از طرف سه روستا برگزار می­گردید و روستاییان در تشیع جنازه شرکت نموده و تا 3 روز در مسجد مجلس فاتحه­خوانی انجام گرفته و حتی مدت زیادی تمام روستاها عزاداری نموده و از برپایی مراسم عروسی پرهیز کرده­اند و برای مرده­های خود احترام زیادی قائل بوده و هنوز هم با توجه به آواره شدن در مناطق دور ­دست اکثر مردم در عزاداری و فاتحه­خوانی فوت شده­های این 3 روستا هم شرکت می­کنند». یکی دیگر از روستاییان نیز مشارکت در مراسم عزاداری را اینچنین تشریح می­کند«در مراسم عزاداری همه مردم روستا وظیفه خود می­دانستند که مرده را به مسجد برده و از آنجا به قبرستان، و به خاک می­سپردند و مدت سه ­روز تمام در مسجد روستا با اعضای خانواده متوفی نشسته و خود را شریک غم آنها می­دانستند. در آن سه روز همسایگان خانواده عزادار حق خود می­دانستند که مایحتاج خانواده آنها را تأمین کنند». مراسمات دینی مانند اعیاد قربان و رمضان و نماز جمعه به بهترین و بیشترین شیوه مشارکتی و همکاری انجام می­گرفتند و اکثر نمازهای یومیه نیز بصورت جماعت برگزار می­شدند. مثلاً با توجه به اینکه اغلب مسائل در مسجد و هنگام نماز جمعه حل و فصل می­شد لذا این مراسم دینی با شکوه هر­چه تمام­تری برگزار می­گردید.

قهوه­خانه­های روستا نقش دوگانه­ای را ایفا می­نمودند، بطوریکه هم محلی برای رفع خستگی و استراحت و گذران اوقات فراغت روستائیان بودند و هم محل برای تجمع و تبادل نظرها و اخبار داخلی[در کل بعنوان نقش رسانه]بودند. بر این اساس قهوه­خانه برای دید و بازدید و حل و فصل امورات زندگی، کسب خبر و ... نقشی حیاتی ایفا نموده­است، ولی ذکر این نکته لازم است که موارد جزئی و غیر خانوادگی اغلب در قهوه­خانه­ها به سرعت حل و فصل می­شدند؛یکی از روستاییان در زمینه نقش قهوخانه و مسجد اینچنین بیان می­کند که«در روستای ما قهوه­خانه و مسجد که بسیار نیز پر رونق بودند وجود داشت. این مکان­ها در واقع مهم­ترین مرکز تصمیم­گیری برای اداره بهتر روستا از هر لحاظ بودند. به قول بعضی این اماکن عمومی در نوع خود بهترین دانشگاه محسوب می­شدند »

مسجد و تکیه به عنوان یک فضا و حوزۀ عمومی خاص نقش اساسی و غیر قابل انکاری در حل و فصل و رسیدگی به امورات مردم داشته­اند، بطوریکه اکثر تجمعات مردم روستا در مسجد برگزار می­شدند و مردم برای تدارکات جمعی و بحث­های عمومی آنجا تجمع می­نمودند و اختلافات کلی­ اغلب در مسجد حل و فصل می­شد. نباید از یاد برد محل­هایی مانند پشت بام­های مشهور روستا و یا میدانچه کوچک وسط روستا نیز در سطح جزئی چنین نقش­هایی را ایفا نموده­اند، ولی اهمیت آنها به اندازه مسجد و قهوه­خانه نبوده است.